ฉบับพิเศษของวารสารชื่อ ศิลปวัฒนธรรม.

พิมพ์ซ้ำกับฉบับพิมพ์ครั้งแรก 2538.

คำนำจากสำนักพิมพ์ -- ชาติไทย,เมืองไทย,และนิธิ เอียวศรีวงศ์ -- ๑. วัฒนธรรมคือระบบความสัมพันธ์ -- ๒. คติที่เกี่ยวกับรัฐของประชาชนไทยจากวรรณกรรมปักษ์ใต้ -- ๓. ชาติไทยและเมืองไทยในแบบเรียนประถมศึกษา -- ๔. สงครามอนุสาวรีย์กับรัฐไทย -- ๕. ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไทย -- ๖. รัฐธรรมนูญฉบับวัฒนธรรมไทย -- ๗. ชาตินิยมในขบวนการประชาธิปไตย -- งานเขียนของศาสตราจารย์นิธิ เอียวศรีวงศ์ -- ดัชนี.

หนังสือเล่มนี้รวมบทความวิเคราะห์วิจารณ์ของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ ว่าด้วยเรื่องของ การสร้างชาติไทย ชาตินิยม การกล่อมเกลาผ่านแบบเรียน สงครามอนุสาวรีย์ระหว่างสองรัฐ และรัฐธรรมนูญที่ไม่มีความศักดิ์สิทธิ์ ว่าด้วยเรื่องปัจจัยนานาประการที่อยู่เบื้องหลังการสร้างรัฐชาติและการปกครอง (หรือครอบงำความคิด) ของประชาชนด้วยการใช้แบบเรียนเป็นเครื่องมือในการเผยแพร่แนวคิดว่าด้วยความรักชาติ การสร้างชาติ ชาติไทย ความเป็นไทย โดยสิ่งที่ผู้เขียนนำเสนอนั้นคือการปลูกฝังจิตสำนึกร่วมกันโดยใช้แบบเรียนเป็นเครื่องมือในการกล่อมเกลา และมีจุดเริ่มต้นจากหมู่บ้านและครอบครัว จนกระทั่งสู่มหภาคอย่างกระบวนการศึกษาของรัฐ ผลงานชิ้นนี้จึงเป็นประวัติศาสตร์วิพากษ์ ที่ต่อยอดให้คนรุ่นหลังหันมามองประวัติศาสตร์ไทยในมุมที่ไม่เคยมองมาก่อน.